Kovanların geçici ya da sürekli olarak bulundurulduğu yerler arılık olarak adlandırılır. Arılık kurulacak yerin seçimi verimlilik açısından çok önemlidir. Arıların uçuş mesafesi göz önünde bulundurularak arılık kurulurken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
– Arılık çevresi nektar sağlayan bitkiler açısından zengin olmalıdır. Arılık mümkün olduğunca nektar kaynaklarına yakın konumlandırılmalıdır.
– Arılık yoğun rüzgar almamalıdır, rüzgar doğrudan kovan giriş deliklerine vurmamalıdır.
– Arılığa yakın yerde temiz su kaynakları bulunmalı eğer doğal kaynak yoksa arıcı mutlaka arıların su ihtiyacını giderecek önlemleri almalıdır.
– Arılık aşırı yağmur durumunda sel oluşabilecek arazi yapılarına kurulmamalıdır. Ani bir yağmur bütün emeklerimizi alır götürür.
– Aşırı zirai mücadele yapılan ve tarımsal ilaçlarla kirlenmiş arazilerden uzak durulmalıdır.
– özellikle kurak yaz aylarında yangın riskinin yüksek olduğu yerlere arılık kurulmamalıdır.
– Arılık yerleşim yerlerine uzaklık dikkate alınarak kurulmalı, insanların rahatsız olabileceği unutulmamalıdır.
– Fabrika yakınları, sanayi bölgeleri, trafiğin olduğu karayolu kenarı gibi alanlar arıcılık için uygun değildir.
– Yüksek gerilim hatlarının altına arılık kurulmamalıdır.
Arılıklar açık arılık, kapalı arılık ya da seyyar arılık şeklinde düzenlenebilir.
Açık arılık isminden de anlaşılacağı gibi uygun açık arazi üzerinde kurulan arılıklardır. Kovanlar yerden 30-40 cm yükseklikte sehpalar üzerine konur, kapak ve kenarlardan içeriye su sızdırmaları engellenecek şekilde imal edilirse, arılar açık araziye dizilmiş kovanlarda yaz kış sağlıklı olarak yaşar.
Kapalı arılık sisteminde, kovanlar uçuş delikleri dışarıya bakacak şekilde özel yapılmış binaların içinde bulundurulur. Mevsim şartlarının olumsuz geçtiği yerlerde bu tür arılıklar bir takım avantajlar sağlayabilir. Yağmur, kar ve güneşten korunma, hırsızlığa karşı emniyet gibi konularda açık arılıklara göre avantaj sağlar. Fakat arıcılığa yapılan yatırım maliyetini yükseltir. Sıkışık yerleşimden dolayı yağmacılık ve hastalıkların koloniler arasında çabuk bulaşması gibi dezavantajları vardır.
Seyyar arıcılık sisteminde ise, arı kovanları tekerlekli bir aracın üstüne monte edilir. Bu eski bir kamyon, otobüs ya da büyükçe bir römork olabilir. Bu sayede kovanlar her an nektar kaynaklarına yakın yerlere zahmetsizce taşınır. Bu tür arılık uygulaması henüz ülkemizde gelişmemiştir. Taşımalı arıcılık daha çok balkan ülkelerinde uygulanan bir sistemdir
Kovanların Yerleşim Düzeni
Kovanların yerleşimi uçuştan dönen arıların kendi kovanlarını şaşırmalarını önleyecek şekilde düzenlenmelidir. Arıların kovanlarını şaşırmaları yağmacılığı teşvik eder, hastalıkların yayılmasına neden olur, arılıkta gereksiz bir stres oluşmasına yol açar.
Kovanlar yanyana tek hat üzerinde dizilecekse, her kovan arasında 1 metre, sıralar arasında ise en az 2.5-3 metre mesafe bulunmalıdır.
Kovan aralarındaki mesafe 1 metreden az bırakılmak zorunda kalınıyorsa, arıların kovanlarını bulmalarını kolaylaştırmak için uçuş tahtaları değişik renklerde boyanmalı ya da ayırt edici işaretler konulmalıdır.
Arıların uçuşa erken çıkmalarını sağlamak için kovan giriş deliklerinin güney doğu istikametine bakacak şekilde yerleştirilmeleri tercih edilir.
Arı kovanları tek hat üzerinde uzun sıralar halinde yanyana dizildiğinde, arıların kovan şaşırmaları yüzünden sıranın başındaki kovanlar sıranın merkezindeki kovanlara göre daha güçlü olur. Araziden dönen ve acil iniş ihtiyacında bulunan arı kendi kovanını kolaylıkla bulamazsa sıra başlarındaki kovanlara girmeyi tercih eder.
Bu problemi engellemek için kovanlar değişik şekillerde yerleştirilebilir. At nalı şeklinde ya da “S” şeklinde giriş deliklerinin farklı yönlere baktığı yerleşim şekilleri uygulanabilir.
Bir arılıkta 200 kovandan daha fazla arı bulundurmamaya dikkat etmelidir.